Rapid Shutdown (RSD) คืออะไร มีกี่ประเภท? สำหรับประเทศไทยควรใช้แบบใด?

จากบทความก่อนหน้า วิศวกรแนะนำ! Rapid Shutdown คืออะไร? รู้จักเทคโนโลยีความปลอดภัยที่ระบบโซล่าร์ห้ามมองข้าม! เราได้รู้จัก Rapid Shutdown (RSD) ไปแล้วว่าคืออะไร, ตามกฎหมายไทยจำเป็นต้องใช้หรือไม่ และลักษณะการนำไปใช้งาน ในวันนี้ทางเราจะมาพูดถึงในอีกหัวข้อว่า RSD มีกี่ประเภท และสำหรับประเทศไทยมีควรใช้ประเภทใด มีข้อบังคับอะไรหรือไม่ ?

🔹 RSD มีกี่ประเภท? ต่างกันอย่างไร

Rapid Shutdown (RSD) แบ่งได้ 2 แนวทางหลัก

1. String-level RSD

   • ติดตั้งไว้ที่ระดับ “สตริง” ของแผง PV

   • เมื่อสั่งปิด ระบบจะตัดแรงดันรวมของสตริง ไม่ให้แรงดันสูงลงไปที่อินเวอร์เตอร์

   • ต้นทุนต่ำกว่า ติดตั้งง่ายกว่า แต่ยังมีแรงดันไฟฟ้าบนหลังคา

2. Module-level RSD (MLPE)

   • ติดตั้ง “หลังแผงแต่ละแผง” ทำงานเหมือนสวิตช์ตัดไฟรายโมดูล

   • เมื่อตัดการทำงาน แรงดันรวมที่ส่งลงจากหลังคาจะถูกลดลงทันที เหลือต่ำกว่า 30V ตามมาตรฐานความปลอดภัย

   • ปลอดภัยที่สุด เหมาะกับงานบ้านพักอาศัยและโครงการที่มีเงื่อนไขด้านความปลอดภัยสูง

ลักษณะ	String-Level Rapid Shutdown	MLPE (Module-Level) Rapid Shutdown
จุดควบคุม	ที่ปลายสตริง (ทั้งชุด)	ที่แผงแต่ละแผง
ความปลอดภัย	ปานกลาง: ลดแรงดันในสายหลักที่เข้าสู่อาคาร แต่แรงดันสูงยังคงอยู่บนหลังคา	สูงสุด: ลดแรงดันทุกจุดบนหลังคาสู่ระดับที่ปลอดภัย
ต้นทุน	ต่ำกว่า	สูงกว่า
ความยืดหยุ่น	จำกัด: ไม่สามารถควบคุมรายแผงได้	สูง: สามารถควบคุมและตรวจสอบการทำงานรายแผงได้ (มักจะมาพร้อมกับระบบ Monitoring)
เหมาะกับ	ระบบขนาดใหญ่บนพื้นดิน หรือระบบบนหลังคา ที่ไม่มีความเสี่ยงสูง	ระบบบนหลังคาอาคารที่อยู่อาศัย, อาคารพาณิชย์ หรือ บริเวณที่มีผู้คนสัญจร

🔹 กฎหมายไทย กับ RSD

ทางผมจะขอกล่าวถึงซ้ำอีกครั้ง เพราะจากนี้ไปเราจำเป็นต้องอ้างอิงข้อมูลนี้ในการทำความเข้าใจเนื้อเรื่องส่วนที่เหลือ 

วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (วสท.) ได้ประกาศใช้มาตรฐานการติดตั้งระบบหยุดทำงานฉุกเฉิน (Rapid Shutdown) สำหรับระบบผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์ที่ติดตั้งบนหลังคา โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่ 1 กรกฎาคม 2566 ซึ่งมีข้อกำหนดหลักดังนี้:

• สำหรับระบบโซลาร์เซลล์ที่มีขนาดติดตั้งตั้งแต่ 200 kW ขึ้นไป (อิงจากขนาดอินเวอร์เตอร์) ต้องติดตั้งระบบ Rapid Shutdown

• คุณลักษณะของ Rapid Shutdown:

  • ลดแรงดันไฟฟ้าในสายเคเบิลไฟฟ้ากระแสตรงที่อยู่นอกขอบเขต (Outside Array boundary) ให้เหลือไม่เกิน 30 โวลต์ ภายใน 30 วินาที

  • ลดแรงดันไฟฟ้าในบริเวณขอบเขต (Inside Array boundary) (ภายในระยะ 300 มิลลิเมตรจากขอบของแผง PV array) ให้เหลือไม่เกิน 80 โวลต์ ภายใน 30 วินาที หรือใช้อุปกรณ์ควบคุมที่ผ่านการรับรองมาตรฐาน UL 3741

• ตำแหน่งติดตั้ง: สวิตช์ปุ่มฉุกเฉินควรติดตั้งในตำแหน่งที่เจ้าหน้าที่ดับเพลิงสามารถเข้าถึงได้ง่าย เช่น บริเวณผนังใกล้ทางเข้าอาคาร

---

🔹 สำหรับประเทศไทย ควรเลือกใช้ RSD ชนิดใด ?

ในประเทศไทย ปัจจุบันกฎหมายด้านความปลอดภัยไฟฟ้าในระบบโซลาร์เซลล์ ยังไม่ได้บังคับชัดเจนให้ต้องใช้ RSD ชนิดใด แต่หากวิเคราะห์ตาม ข้อกำหนดความปลอดภัยที่เกี่ยวข้องกับอาคารเชิงพาณิชย์และอุตสาหกรรม (C&I) จะพบว่า MLPE เป็นทางเลือกที่ ตรงตามเจตนารมณ์ของกฎหมาย มากที่สุด ด้วยเหตุผลดังนี้:

• ระบบ MLPE (Module-Level): เทคโนโลยีนี้ (เช่น Microinverters หรือ Power Optimizers ที่มาพร้อม Rapid Shutdown ในตัว) สามารถลดแรงดันไฟฟ้าของแต่ละแผงได้อย่างอิสระ ทำให้สามารถปฏิบัติตามข้อกำหนด ไม่เกิน 30 โวลต์ ในสายภายนอกขอบเขตได้ทันที และยังช่วยลดแรงดันไฟฟ้าในขอบเขตแผงได้อีกด้วย จึงถือเป็นเทคโนโลยีที่ตอบโจทย์และให้ความปลอดภัยสูงสุด

  
  

• ระบบ String-Level: อุปกรณ์ Rapid Shutdown แบบ String-Level (ติดตั้งที่ปลายสตริง) สามารถทำหน้าที่ตัดวงจรเพื่อลดแรงดันไฟฟ้าในส่วนของสายที่เข้าสู่อาคาร (Outside Array Boundary) ให้เหลือต่ำกว่า 30V ได้ตามข้อกำหนด แต่ไม่สามารถลดแรงดันไฟฟ้าภายในขอบเขตแผง (Inside Array Boundary) ได้ ซึ่งอาจจะยังมีแรงดันไฟฟ้าสูงอยู่บนหลังคา อย่างไรก็ตาม หากการออกแบบระบบสามารถแสดงได้ว่าแรงดันไฟฟ้าในส่วนที่กำหนดเป็นไปตามข้อบังคับ ก็ถือว่าผ่านมาตรฐานได้เช่นกัน

  
  

แม้กฎหมายไทยจะยังไม่บังคับประเภทของ RSD โดยตรง แต่สำหรับโครงการ C&I หากมองจาก เจตนารมณ์ของข้อกำหนดความปลอดภัย จะเห็นว่า MLPE ตรงเงื่อนไขมากกว่า และช่วยลดความเสี่ยงทั้งต่อบุคลากรที่ทำงานบนหลังคา และต่อระบบอาคารโดยรวม

---

QC Solar เป็นหนึ่งในผู้ผลิต MLPE ชั้นนำ ที่ออกแบบมาเพื่อรองรับมาตรฐานสากล รวมถึง NEC 2017/2020 ของสหรัฐอเมริกา

PV Module-level Rapid Shutdown 2:1

Buy Now

PV Module-level Rapid Shutdown 1:1

Buy Now

✦ Rapid Shutdown (RSD) – QC Solar

มาตรฐานความปลอดภัยระดับสากล สำหรับระบบโซลาร์เซลล์ยุคใหม่

Rapid Shutdown (RSD) จาก QC Solar ถูกออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์ด้าน ความปลอดภัยในการติดตั้งและการใช้งานระบบโซลาร์เซลล์ ตามมาตรฐานสากล (NEC 2017/2020) และเป็นที่ยอมรับในหลายประเทศทั่วโลก

คุณสมบัติเด่น

✅ ปิดระบบได้อย่างรวดเร็ว เมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน เพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้งานและช่างเทคนิค

✅ รองรับการติดตั้งทั้งโครงการขนาดเล็ก–ใหญ่ ตั้งแต่ครัวเรือนจนถึงโรงงานอุตสาหกรรม

✅ ออกแบบให้ทนทานต่อสภาพแวดล้อมภายนอก กันน้ำ กันฝุ่น มาตรฐาน IP67

✅ ผ่านการรับรองมาตรฐานสากล มั่นใจในคุณภาพและความน่าเชื่อถือ

✅ ติดตั้งง่าย ลดความซับซ้อนในการทำงานของผู้รับเหมาและวิศวกร

เหมาะสำหรับ

• ระบบโซลาร์รูฟท็อป (Solar Rooftop)

• โรงงานและอาคารเชิงพาณิชย์

• โครงการโซลาร์ฟาร์มที่ต้องการมาตรฐานความปลอดภัยสูง

  
  

QC Solar – โซลูชันด้าน Rapid Shutdown ที่คุณวางใจได้ปกป้องทั้งระบบโซลาร์ ทรัพย์สิน และความปลอดภัยของผู้ใช้งานในทุกสถานการณ์

ติดต่อเรา – คลังโซล่าร์